एष सर्वेश्वरः एष सर्वज्ञ एशोऽन्तर्याम्येष

 

एष सर्वेश्वरः एष सर्वज्ञ एशोऽन्तर्याम्येष योनिः सर्वस्य प्रभवप्यौ हि भूतानाम॥

॥ लिप्यन्तरणम् ॥

एष सर्वेश्वर: एष सर्वज्ञ एशोऽन्तर्यम्येष योनि: सर्वस्य प्रभावाप्यौ हि भूतानाम ||

॥अन्वयः ॥

एषः सर्वेश्वरः। एषः सर्वज्ञः। एषः अन्तर्यामी। एषः सर्वस्य योनिः। हि भूतानां प्रभावाप्यौ ॥

॥ अन्वयलिप्यन्तरणम् ॥

एषाः सर्वेश्वरः| एषाः सर्वज्ञः| एषाः अन्तर्यामि| एषाः सर्वस्य योनिः| हि भूतानां प्रभावाप्यौ ||

॥ सुदुदिनिभाष्यम् - गोपालानन्दस्वामीचितम् ॥

[ सृष्टिप्रलयकारकः भगवानदेव ]

ननु सुषुप्तस्थान एकीभूतस्यस्य कुत इदमैश्वर्यं? सपदि यद्यमानंदमयैक आनंदभुक् च भवति, तत्र निमित्तं स्थानमहिमानमह - एष इलैना।

एष सर्वेश्वर एष सर्वज्ञ एशोऽन्तर्याम्येष योनिः सर्वस्य प्रभवप्यौ हि भूतानाम् ॥4॥

यत्र सुप्तो न कांचन कामं कामयते न कांचन स्वप्नं पश्यति, एष हि सर्वेश्वरः, एष हि सर्वज्ञः, एष ह्यन्तर्यामि, एष हि सर्वस्य योनिः, एष हि भूतानां प्रभावाप्यौ। तदनेनानन्दमयेनाविभागं प्राप्तस्य आनंदैकभुक्त्वमुपन्नत्रम् ॥4॥

॥ आंगल-अर्थः ॥

यही सर्वशक्तिमान है, यही सर्वज्ञ है, यही अन्तर्यामी आत्मा है, यही ब्रह्माण्ड का गर्भ है, यही प्राणियों का जन्म और विनाश है।

॥ हिन्दी-अर्थः ॥

यह 'सर्वेश्वर' है, यह 'सर्वज्ञ' है, यह 'अंतरात्मा'-अंतर्यामी है, यह समस्त विश्व की 'योनि' अर्थात जन्म देने वाला 'गर्भ' है, यह समस्त प्राणियों की 'उत्पत्ति' एवं उनकी 'प्रलय' है।

॥ ॥

एषः सर्वेश्वरः - एषः सर्वेश्वरः - यही सर्वशक्तिमान है

एषः सर्वज्ञः - एषः सर्वज्ञः - यही सर्वज्ञ है

एषः अन्तर्यामि - एषः अन्तरयामि - यह आंतरिक आत्मा है

एषः सर्वस्य - एषः सर्वस्य - ब्रह्माण्ड का

योनिः हि - योनिः हि - यह गर्भ है

भूतानाम् - भूतानाम् - प्राणियों का

प्रभावाप्यौ - प्रभावाप्यौ - यही जन्म और विनाश है